Radyo programları ya da radyo şovları, radyo kanalında yayımlanmak üzere oluşturulan içeriklerdir. Bu tür içerikler genellikle periyodik olarak üretilir. Seri içerisinde yer alan her bir programa bölüm ya da epizot denir.
Birçok insan internet yayıncılığındaki yükselişin radyo yayıncılığını olumsuz etkilediği düşünür ancak araştırmalara göre Türkiye’de her 10 kişiden en az 7’si radyo dinleme alışkanlığına sahiptir. Yani Türkiye’de radyolara ve radyo programlarına yönelik yüksek bir talep söz konusudur. Özellikle arabada çok zaman geçiren kişiler için radyo hala vazgeçilmez bir kitle iletişim aracıdır.
Söz konusu bu talebi karşılamak adına yeni bir radyo programı başlatıp milyonlarca dinleyiciye hitap etmeye hazır olan ancak isim seçiminde kararsız kalan programcılar, radyo programı ismi bulma aracından ücretsiz yararlanabilir.
Türkiye’de Radyo Yayıncılığı
Dünyadaki ilk radyo yayını 13 Mayıs 1897 tarihinde gerçekleşir ve bu tarihten 30 yıl sonra Türkiye’deki ilk radyo yayını TRT İstanbul radyosunda yapılır. Dolayısıyla Türkiye’deki radyoculuğun dünyadaki radyoculuğa paralel geliştiği söylenebilir.
Dünyanın önde gelen veri ve pazarlama ölçüm şirketi Nielsen’in Türkiye genel müdürü tarafından yapılan bir açıklamaya göre haftada 37 milyon kişi radyo dinler. Aynı açıklamaya göre her yaş ve sosyoekonomik grup için oran yüzde 50’nin üzerindedir ve ayrıca sosyoekonomik düzey yükseldikçe radyo dinleme oranı da artar.
Bu istatistikler radyo yayıncılığının Türkiye’deki pazarlama ve reklamcılık sektörü açısından ne kadar önemli olduğunu ortaya koyar. Bu önemi vurgulayan bir diğer istatistik, Deloitte’un “Türkiye’de tahmini medya ve reklam yatırımları 2021” isimli raporudur. Buna göre nihai tüketiciye ulaşmak isteyen şirketler 2021 yılının ilk 6 ayında radyolara reklam vermek için 164 milyon Türk lirası harcamıştır.
Radyo Programına İsim Seçmenin Önemi
Bir radyo programının hayata geçirilme sürecinde en çok yapılan hata isim seçimine yeteri kadar önem verilmemesidir. Programcılar genellikle formata odaklandığı için isim seçiminin önemini gözden kaçırır ve eğer programın formatı başka bir programdan kopyalandıysa ismi de ufak değişiklikler yapılarak kopyalanır. Bu nedenle birçok radyo programı aynı ya da benzer formatlara ve isimlere sahiptir.
Farklı programları taklit etmek radyo programının belirli bir başarıya ulaşmasını sağlayabilir. Ancak artık unutulmaz hale gelmiş ve efsaneleşmiş radyo programlarının tamamen özgün bir format ve isim üzerine oluşturulduğu bilinmelidir.
Öte yandan yeni ve insanların alışkın olmadığı program formatlarının dinleyiciler benimsenmesi zaman alır. Bu nedenle yeni bir format üzerine yaratılan ve milyonlarca dinleyiciye ulaşarak ölümsüzleşmesi arzulanan radyo programlarının isim seçiminde daha fazla özen ve ihtimam gösterilmelidir.
Ücretsiz Radyo Programı İsmi Bulma Aracı Nasıl Çalışır?
Arama kısmına sunacağınız radyo programı ile ilgili bir kelime yazarak başlayın. Bu yayında değineceğiniz konularla ilgili olabileceği gibi tamamen farklı ve yaratıcı kelimeler de olabilir. Karşımıza yüzlerce öneri çıkacaktır.
Sonuçları kısaltmak için şu işlemleri yapabilirsiniz:
- Industry kısmından “Media” yani basın sektörünü seçin, ek olarak “Creative” yani yaratıcı isimleri de işaretleyebilirsiniz.
- Names kısmından radyo şovunuzun harf sayısını, kaç kelimeden oluşacağını ve kelimenizin kullanım sırasını belirleyin.
İşte bu kadar! Artık en ideal radyo programı ismini seçebilirsiniz.
20 Yaratıcı Radyo Programı İsim Önerisi
Oluşturulan radyo programının konusuyla ve formatıyla uyumlu olması kaydıyla radyo programı ismi bulma aracı tarafından önerilen 20 radyo şovu ismi önerisi şöyledir:
- Kapital Show
- Parasal Şeyler
- Core Radyo
- Surge Show
- Radyokolik
- Manolya Radyo
- Gölge Show
- Prosper Show
- Dinamo Radyo
- Radyoliyo
- Zeal Show
- Paraşüt Show
- Dart Şov
- Radyoadora
- Radyo Minyatür
- Kabile Muhabbetleri
- Mute Şov
- Radyozilla
- Master Muhabbet
- RadyOses
En Çok Dinlenen 30 Radyo Programı İsmi
Türkiye’de ve dünyada yıllar boyuna kesintisiz devam eden ve on milyonlarca dinleyiciye ulaşmayı başaran çok sayıda radyo programı vardır. Radyo tarihinin en başarılı programlarının isimleri yerel bir radyo şovu için uyarlanabilir.
Dünyada efsane haline gelmiş 15 radyo programı
- Marketplace
- All Things Considered
- The Dave Ramsey Show
- The Mark Levin Show
- The Sean Hannity Show
- Morning Edition
- Coast to Coast AM
- Delilah
- Wait Wait… Don’t Tell Me!
- The Thom Hartmann Program
- BBC World Service
- The Mike Gallagher Show
- Fresh Air
- Michael Berry
- The Dana Show
Türkiye’de efsane haline gelmiş 15 radyo programı
- Matrax
- Shalala
- Müebbet Muhabbet
- Kaybedenler Kulübü
- Modern Sabahlar
- Hopdedik Ayhan
- Geveze Show
- Bay J Show
- Cem Ceminay ile Morning Show
- Ceyhun Yılmaz Show
- Muzo ile Yastık Sohbetleri
- Gecenin Melon Şapkası
- Gönül Dostu Füsun
- Nihat’la Sivrisinek
- Gazoz Ağacı
Ünlü Radyo Programlarının İsim Analizleri
Bazen yeni bir radyo programının hayata geçirilme sürecinde en çok zorlanılan konu yeni programa isim bulmak olabilir. Format, program akışları ve hatta konuklar bile belli olmasına rağmen programın ismi belirlenmemiş olabilir.
Bu durumda ünlü radyo şovlarının isimlerini analiz etmek kişilere farklı bakış açıları kazandırıp isim seçimini kolaylaştırabilir.
1. Matrax
Zeki Kayahan Coşkun’un sunuculuğunu yaptığı Matrax, 18 Şubat 2002 tarihinden beri yayınlarını sürdürüyor. Program, radyoyu sokağa taşımasıyla meşhurdur. Canlı yayına bağlanan kişilerden anlık ve yaratıcı taleplerde bulunulur.
Örneğin dinleyiciler bazen gece yarısı yolda kalan başka bir dinleyicinin yardım talebine yetişir, bazen sokağın ortasında hayal kurar, bazen şehir kameralarına yansıyacak şekilde uzun eşek oynar.
Programın adı argoda alay, eğlence ve şaka anlamlarına gelen “matrak” kelimesinden gelir. Matrax, anlamsız ve türetilmiş bir kelimedir.
2. Müebbet Muhabbet
İlk kez 1992 yılında başlayan Müebbet Muhabbet, bir Cenk Durmazel ve Erdem Uygan girişimidir. İkilinin üniversite yıllarında yapmaya karar verdiği ve ilk kez özel bir radyoda kendi çabalarıyla başlattıkları Müebbet Muhabbet, bazı dönemlerde televizyon programı ve Youtube programı olarak da yayınlanmıştır.
Müebbet Muhabbet ismi iki bilindik Türkçe kelimenin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur ve “sonu olmayan sohbet” anlamına gelir. Program, ikilinin sohbet etmesi üzerine kurulduğu için isim tercihi formatla son derece uyumludur.
3. Kaybedenler Kulübü
Aslen bir mühendis olan Kaan Çaydamlı’nın Mete Avunduk ile birlikte düzenledikleri ve 90’lı yılların başında Türkiye’de fenomen haline gelen bir radyo programıdır. Üzerine kitapların yazıldığı ve Kaybedenler Kulübü isimli bir filmin çekildiği bu radyo şovunun kayıtları, günümüzde hala büyük bir kitle tarafından dinlenir.
Kaybedenler Kulübü, ismini Stephen King’in 1986 yılında yayınlanan “It” isimli romanında geçen ve “The Losers Club” olarak isimlendirilen ana kahraman grubundan alır.
4. Modern Sabahlar
İlk kez 1999 yılında başlayan programın üç efsanesi; Fahir Öğünç, Oktay Demirci ve Ege Kayacan’dır. 2015’te JoyTürk ile dönüş yapan program, daha sonra Virgin Radyo’da ve bir dönem programın sunucularından Oktay olmadan Show Radyo’da devam etmiştir. Modern Sabahlar’ın akışı doğaçlama gelişir ve programın sunucuları, dinleyicileri ile kendi aralarında özel esprilere sahiptir.
Modern Sabahlar’ın isim seçimi programın formatına dayanır. Program sabahları yayınlandığı için ve dinleyicileri için adeta bir “sabah alışkanlığı” haline geldiği için bu ismi taşır.
5. Ceyhun Yılmaz Show
Bu radyo programında gündeme dair haberler programın sunucusu Ceyhun Yılmaz’ın kendi mizah anlayışıyla yorumlanır. Her akşam trafiğin en yoğun olduğu saatlerde yayınlanan program ‘’tampon tampona aşk’ sloganını taşır.
Programın adı, sunucunun adını taşır. Komedyenliğiyle, oyunculuğuyla ve sunuculuğuyla zaten tanınmış bir isim olan Ceyhun Yılmaz, 2013 yılında kendi ismiyle kendi radyo şovunu başlatır.
6. Gönül Dostu Füsun
Füsun Alkan tarafından düzenlenen Gönül Dostu Füsun isimli radyo programı 30 yıla yakın tarihiyle Türkiye’de halihazırda devam eden en eski radyo programıdır.
“Gönül dostu” samimi dostluğu ifade eden bir kelimedir. Programın isminde bu kelimenin kullanılma sebebi Gönül Dostu Füsun programının dinleyicilerle gerçekleştirilen samimi sohbetler üzerine gerçekleştirilmesidir.
7. Hopdedik Ayhan
30 yıllık radyoculuk kariyerine Hopdedik Ayhan isimli radyo şovuyla devam eden Ayhan Güngör, Türkiye’nin tanınmış seslerinden bir tanesidir. Radyo şovunu takip etmeyen birçok kişi onu Fox TV’de yayınlanan Ninja Warrior isimli programdan tanır.
“Hop dedik!” bir uyarı ve tepki sözcüğüdür. Bu dikkat çekici sözcükle muhatabın dikkatini toplaması amaçlanır. Kelimenin bir radyo şovu ismi olarak kullanılmasının nedeni ise potansiyel dinleyicilerin dikkatini çekmektir.
8. Marketplace
İlk kez 1989’da yayınlanan Amerikan merkezli programda konuşulan başat konular iş dünyası ve ekonomidir. Programın sunuculuğunu 2005’ten beri Kai Ryssdal üstlenir.
Bu radyo şovunun Türkçe anlamı “pazaryeri”dir. Pazaryeri, mecazi olarak piyasa kelimesiyle aynı anlama gelir ve satıcıların mallarını satmak amacıyla bir araya geldikleri yer anlamını taşır.
9. All Things Considered
İlk kez 1971’de ünlü Amerikan radyosu National Public Radio (NPR)’da başlayan All Things Considered, dünyadaki en uzun soluklu radyo programlarından bir tanesidir. Program Amerika’da 2002 ve 2005 yılları arasında en çok dinlenen radyo programı olmayı başarmıştır.
“All things considered”, yargıya ulaşırken tüm gerçeklerin göz önünde bulundurulduğunu belirtmek için kullanılan İngilizce bir ifadedir. Amerika’da yaygın kullanılan bu ifade bir radyo programına verilerek programın derinlemesine çalışılmış bir haber programı olduğu algısı yansıtılmaya çalışılır.
10. Wait Wait… Don’t Tell Me!
Haftada yalnızca bir saat yayınlanan bu radyo şovunda o hafta içinde meydana gelen olaylar esprili şekilde sorgulanır ve eleştirilir.
İngilizce “Wait wait… Don’t tell me!” ifadesi gündelik hayattan bir ifadedir ve kişinin, karşıdakinin söyleyeceği şeyi henüz o söylemeden tahmin edebildiği imasını taşır. Programda bu ifade kullanılarak gerçekleşen olayların zaten öngörülen olaylar olduğuna ve kolaylıkla tahmin edilebileceğine vurgu yapılır.
11. BBC World Service
Dünya genelinde 1972’ye kadar radyo yayıncılığı alanında tekel olan BBC’nin ağırlıklı olarak haberler ve analizler yayınlandığı radyo programıdır. BBC World Service’te teknoloji, spor ve disiplinler arası tartışma programları da yer alır.
Radyo programının isminde “BBC dünya servisi” anlamına gelen bir tamlama kullanılarak programın yerel olmadığına ve bütün dünyadaki gelişmelerle ilgili olduğuna vurgu yapılır.
Radyo Programına İsim Bulmak İçin 6 İpucu
Yazımızın önceki bölümlerinde yer alan isim önerilerini, örnek isimleri ve isim analizlerini incelediğiniz halde radyo programınızın ismini kararlaştıramadıysanız bir de şu altı ipucuna göz atın:
1. Özgün formatınızı vurgulayın
Eğer radyo programınız tamamen sizin ve ekibinizin imzasını taşıyan özgün bir formata sahipse isim seçiminde formata vurgu yapmak en etkili isim seçme yöntemidir.
Örneğin formatınız benzersiz bir şekilde gece yarısı yemek tariflerinin yayınlanmasına dayanıyorsa radyo şovunuzun adı “Gece Yeme Sendromu” olabilir.
2. Radyo şovunuzun konusunu öne çıkartın
Radyo programınızın isminde vurgulayabileceğiniz bir diğer unsur radyo şovunuzun konusudur.
Örneğin herhangi bir program akışından bağımsız şekilde dinleyicilerinizle sohbet etmek ve programınıza tamamen kendi tarzınızı yansıtmak istiyorsanız radyo şovunuzun adı “Rastgele Sohbetler” olabilir.
3. Adınıza dikkat çekin
Program tek bir sunucuya sahipse ve programın önemli bir bölümü monolog ile geçiyorsa radyo şovunun isminde sunucunun adını kullanmak doğru ve profesyonel bir yaklaşım olur.
Radyoculuk tecrübesi on yıllara dayanan sunucuların gerçekleştirdiği programlar için de bu isimlendirme ipucundan yararlanmak idealdir. Bu sayede kişiler meslekleriyle ve programlarıyla özdeşleşerek unutulmaz hale gelebilir.
4. Günlük ifadelerden yararlanın
Bazı kişiler tarafından aykırı bir isimlendirme stratejisi olsa da bazen günlük dilde geçen kalıplaşmış ifadeler bir radyo programına çok yakışabilir.
Bu tür ifadeler bir deyimler ve atasözleri sözlüğünden bulunabileceği gibi yeni türemiş ve sadece genç nesil arasında yaygın ifadeler de olabilir.
5. Filmlerdeki ve kitaplardaki ilginç kahramanlardan yararlanın
Son zamanlarda çıkmış bir filmde ya da kitapta ilginizi çeken bir kahraman, olay, nesne, varlık vs. varsa bu spesifik isim radyo programınızın ismi olabilir.
Ancak bu yöntemle isim seçerken eğer radyo programının nostalji hissi yaratması istenmiyorsa artık eskimiş ve klasikleşmiş filmlerden ve kitaplardan yararlanılmamalıdır.
6. Formatınızla bağlantılı yeni kelimeler türetin
Radyo şovunuz için formatınızla bağlantılı yeni bir kelime türetmeyi deneyebilirsiniz. Ancak yeni kelimeler türetmek üzere seçtiğiniz kelimeler çok anlamlı olmamalı ya da çok anlamlıysa bile sizin formatınızdan uzak program türlerini çağrıştıran anlamlar içermemelidir.
Radyo şovunuzun dinleyicileriniz nezdinde daha ciddi algılanmasını istiyorsanız “Müebbet Muhabbet” örneğinde olduğu gibi kelimeleri bozmak yerine iki farklı kelimeyi bir araya getirebilirsiniz. Ancak programınız eğlence odaklı bir programsa “Matrax” örneğinde olduğu gibi kelimeleri deforme ederek yeni kelimeler türetebilirsiniz.
Sonuç
Günümüzde kitle iletişimi için internet öne çıksa da klasik kitle iletişim araçları hala çok güçlüdür. Henüz 100 yıldır kullanılan radyolar ise aslında nispeten yeni kitle iletişim araçları arasındadır.
Bölgesel anlamda değerlendirmek gerekirse Türkiye’de hem ulusal hem de yerel anlamda radyoculuk oldukça kuvvetlidir. Ülke genelinde RTÜK tarafından lisanslandırılan 952 yerel radyo bulunur ve Türkiye’nin her ilinde en az bir yerel radyo vardır. Ayrıca dijital radyo ve podcast dinleme alışkanlığı da hızlı bir artış içindedir.
Nitekim Türkiye’de yeni bir radyo kanalı açmak ve yeni bir radyo programı başlatmak hala çok caziptir. Ancak radyo sunucularının, kalıcı olabilmek için radyo şovlarına markalaşma potansiyeli bulunan doğru ismi seçmeleri gerekir. İsim seçerken ikilemde kalan radyo sunucularının kullanabileceği radyo programı ismi bulma aracı, ücretsiz isim önerileri sağlayan benzersiz bir yazılımdır.